Matura z języka polskiego 2023. Z czym zmierzą się maturzyści?

Chociaż uczniowie żyją jeszcze wakacjami, CKE zadbała, żeby przyszli maturzyści nie zapomnieli o egzaminie. Na stronie komisji opublikowane zostały jawne zadania do matury ustnej z języka polskiego, a także obowiązkowe lektury. Lista zagadnień nie należy do najkrótszych. Z czym będą musieli zmierzyć się maturzyści na maturze 2023?

Fot. Pexels / domena publiczna

Rok szkolny 2023/24 dla licealistów stoi pod znakiem nowej matura. Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy będzie ona łatwiejsza, czy trudniejsza. Na egzaminie pojawi się więcej zadań, ale jednocześnie maturzyści dostaną więcej czasu na ich rozwiązanie. Zmianom uległa również matura ustna z języka polskiego. To właśnie ona może stanowić największe wyzwanie. 

Czytaj także: Jak napisać notatkę syntetyzującą na maturę?

Matura z języka polskiego 2023 – nowa formuła. Jak będzie wyglądać egzamin?

Zmiany w nowym roku szkolnym czekają uczniów, którzy ukończyli ośmioletnią szkołę podstawową i czteroletnie liceum. Ze względu na reformę oświaty, również egzamin maturalny różni się od tego z poprzednich lat. Centralna Komisja Egzaminacyjna na swojej stronie opublikowała przykładowe arkusze egzaminacyjne z języka polskiego. Zmiany widoczne są gołym okiem. Przede wszystkim wydłużył się czas pisania egzaminu ze 170 minut do 240 minut. Zmieniła się także punktacja.

Czytaj również: „Ideologia gender” w podręczniku do historii i społeczeństwa. Kontrowersje

W starej formule uczniowie mogli zdobyć 70 punktów. Na to składała się pierwsza część – głównie pytania otwarte sprawdzające: czytanie ze zrozumieniem, argumentowanie, znajomość zasad i posługiwanie się poprawną polszczyzną – warte 20 punktów, a także wypracowanie za 50 punktów. Obecnie ma to wyglądać nieco inaczej. W nowej formule egzamin składa się z trzech części, a uczniowie w sumie mogą zdobyć 60 punktów. Część pierwsza, czyli Język polski w użyciu, sprawdza takie umiejętności jak: czytanie ze zrozumieniem, argumentowanie, znajomość zasad, posługiwanie się poprawną polszczyzną oraz napisanie notatki syntetyzującej. Za tę część można zdobyć 10 punktów i tutaj podobnie jak w starej części, mamy głównie zadania otwarte, które oparte są na dwóch tekstach.

Może zainteresuje Cię również: Poezja może być wieloznaczna, ale nie na egzaminie. Dlaczego 19-latek oblał maturę?

W drugiej części – Tekst historycznoliteracki – maturzyści mają do rozwiązania od kilku do kilkunastu zadań wartych 15 punktów. Zadania są głównie otwarte i również opartych na tekstach. W tej części sprawdzana jest znajomość problematyki lektur obowiązkowych. Ostatnie zadanie to oczywiście napisanie pracy, jednak tutaj również postanowiono wprowadzić zmiany.

Matura z języka polskiego 2023 – wypracowanie

Różnice nie ominęły wypracowań. W odróżnieniu od poprzednich lat, obecnie za napisanie pracy można zdobyć 35 punktów, a nie 50. W formule z 2015 roku maturzyści otrzymywali dwa lub trzy tematy wypracowania do wyboru. Do 2020 roku abiturienci mogli wybrać, czy chcą napisać rozprawkę, czy interpretację wiersza. Od 2021 w arkuszach zaczęły pojawiać się trzy tematy: do wyboru jedna z dwóch rozprawek lub interpretacja tekstu poetyckiego. Jeden temat rozprawki nawiązywał do lektury obowiązkowej, drugi temat do tekstu spoza kanonu lektur obowiązkowych. Wymagana minimalna długość wypracowania wynosiła 250 słów.

Czytaj także: Podręczniki 2022. Ile zapłacimy za książki do liceum w tym roku?

Na maturze w nowej formule, maturzyści będą mieć dwa tematy wypracowania do wyboru i ma być to tekst argumentacyjny. Żaden z tematów nie wskazuje konkretnej lektury obowiązkowej. To maturzysta decyduje, do której lektury obowiązkowej chce się odwołać. W ramach arkusza egzaminacyjnego znajdować się będzie lista lektur, co może ułatwić wybór. Wymagana minimalna długość wypracowania wydłużyła się – teraz jest to 300 słów.

Matura z języka polskiego 2023 – lektury

Zmian doczekała się również lista lektur obowiązkowych. Sporo pozycji zostało usuniętych z poziomu podstawowego, jak np.  Romeo i Julia Szekspira, Z legend dawnego Egiptu Prusa, I tom Chłopów Reymonta czy Ferdydurke Gombrowicza.

Na maturze rozszerzonej natomiast, jako lektura obowiązkowa, nie pojawią się np. Chmury Arystofanesa, fragmenty Eneidy Wergiliusza czy Antygona w Nowym Jorku Janusza Głowackiego. Z poziomu podstawowego na rozszerzony przeniesiono Nie-Boską komedię Krasińskiego, fragmenty Odysei Homera, a także wybrane wiersze poetów takich, jak: Czechowicz, Białoszewski i Gajcy.

Matura ustna z języka polskiego 2023 – jakie pytania?

Przyszłoroczna matura ustna stanowi szczególne wyzwanie dla maturzystów. Egzamin będzie składał się z dwóch zadań. Pierwsze zadanie będzie jednym z jawnych pytań egzaminacyjnych nawiązujących do lektury. Lista, którą opublikowała CKE, jest dość obszerna – znalazło się na niej ponad 50 pozycji! Należy również zaznaczyć, że do każdej książki dołączone jest od 2 do nawet 15 pytań, zatem materiału jest naprawdę sporo. 

Oto pełna lista lektur na maturę ustną 2023:

• Biblia
• Jan Parandowski – Mitologia
• Homer – Iliada (fragmenty)
• Homer – Odyseja (fragmenty)
• Sofokles – Antygona 
• Legenda o świętym Aleksym (fragmenty)
• Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
• Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
• Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty)
• Gall Anonim – Kronika polska (fragmenty)
• Dante Alighieri – Boska komedia (fragmenty)
• Jan Kochanowski – Odprawa posłów greckich
• Piotr Skarga – Kazania sejmowe (fragmenty)
• Jan Chryzostom Pasek – Pamiętniki (fragmenty)
• William Szekspir – Makbet
• William Szekspir – Romeo i Julia
• Molier – Skąpiec
• Ignacy Krasicki – wybrane satyry
• Ignacy Krasicki – wybrane bajki
• Adam Mickiewicz – Romantyczność oraz wybrane ballady
• Adam Mickiewicz – Konrad Wallenrod
• Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz
• Adam Mickiewicz – Dziady część II
• Adam Mickiewicz – Dziady część III
• Juliusz Słowacki – Balladyna
• Juliusz Słowacki – Kordian
• Aleksander Fredro – Zemsta
• Zygmunt Krasiński – Nie-Boska komedia
• Bolesław Prus – Lalka
• Bolesław Prus – Z legend dawnego Egiptu
• Eliza Orzeszkowa  – Gloria victis
• Henryk Sienkiewicz – Potop
• Fiodor Dostojewski – Zbrodnia i kara
• Stanisław Wyspiański – Wesele
• Władysław Stanisław Reymont – Chłopi (tom I – Jesień)
• Stefan Żeromski – Przedwiośnie
• Stefan Żeromski – Rozdzióbią nas kruki, wrony…
• Witold Gombrowicz – Ferdydurke
• Tadeusz Borowski – Proszę państwa do gazu
• Tadeusz Borowski – Ludzie, którzy szli
• Gustaw Herling-Grudziński – Inny świat
• Hanna Krall – Zdążyć przed Panem Bogiem
• Albert Camus – Dżuma
• George Orwell – Rok 1984
• Józef Mackiewicz – Droga donikąd
• Sławomir Mrożek – Tango
• Marek Nowakowski – wybrane opowiadanie z tomu Raport o stanie wojennym
• Marek Nowakowski – Górą Edek
• Jacek Dukaj – Katedra
• Antoni Libera – Madame
• Andrzej Stasiuk – Miejsce
• Olga Tokarczuk – Profesor Andrews w Warszawie
• Ryszard Kapuściński – Podróże z Herodotem (fragmenty)

Odpowiedź na jedno z pytań z powyższych lektur to tylko część ustnej matury. Drugim zadaniem jest przygotowanie odpowiedzi na pytanie oparte o wybrany tekst literacki, ikonograficzny lub językowy oraz jednoczesne odwołanie się do innego tekstu kultury lub tekstu literackiego. 

Czytaj również: Ministerstwo edukacji kończy prace nad nową listą lektur 

Matura 2023 – czy przyszli maturzyści poradzą sobie z nową formułą egzaminu?

Zmian jest sporo, a lista CKE dotycząca pytań na maturę ustną może przerazić. Chociaż za najtrudniejszy przedmiot obowiązkowy na egzaminie maturalnym wciąż wielu uczniów uznaje matematykę, to jednocześnie warto zauważyć, że w tym roku to właśnie średnie wyniki z języka polskiego były najniższe.

Czytaj także: Czego można się spodziewać na maturze z języka polskiego? To pewniaki!

W nowej formule uczniowie będą znali część pytań na egzamin ustny z polskiego. Warto zauważyć, że w przeszłości ta forma egzaminu wielokrotnie się zmieniała. Do 2015 roku uczniowie w ramach egzaminu ustnego przygotowywali prezentacje, które następnie "bronili" przed komisją egzaminacyjną. Później egzamin w tej formie zniesiono, a zastąpiły go niejawne pytania, które losowało się w momencie egzaminu. W latach 2020-2022 nie przeprowadzano ustnych egzaminów z języka polskiego i angielskiego z przyczyn epidemicznych, teraz zaś egzamin ustny powraca.

Czy nowa formuła będzie kolejną przeszkodą, która spowoduje gorsze wyniki matur? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, przyjdzie nam poczekać jeszcze kilka miesięcy. A wszystkim przyszłym maturzystom już teraz życzymy dużo wytrwałości!