Kto dostanie literackiego Nobla w 2022 roku? W spekulacjach pojawił się Polak

Do ogłoszenia laureata literackiej Nagrody Nobla coraz bliżej. Według prognoz bukmarcherskich, w tym roku nagroda trafi do autora prozy. Przypomnijmy, że zeszłorocznym laureatem został Abdulrazak Gurnah. Kto ma największe szanse na zwycięstwo w tym roku? 

Fot. ilustracyjna / pexels 

Już w tym tygodniu, w czwartek 6 października, poznamy nazwisko laureata tegorocznej literackiej Nagrody Nobla. W tym roku na wynik duży wpływ może mieć rozgrywająca się wojna w Ukrainie. Choć, w odróżnieniu od Pokojowej, Literacki Nobel uważany jest za mniej polityczną nagrodę, sytuacja międzynarodowa nie pozostaje bez znaczenia.

Literacka Nagroda Nobla 2022 – kto ma szansę na statuetkę?

Zdaniem jednej z firm bukmacherskich, tegorocznym faworytem do Nobla jest Salman Rushdie. Wybitny dorobek literacki, a także prześladowania, z jakimi autor spotkał się w związku ze swoją twórczością, mogą odegrać szczególne znaczenie jeśli chodzi o przyznanie nagrody. Przypomnijmy, że podczas swojego wykładu w Chautauqua w Nowym Jorku, Rushdie został zaatakowany nożem. Atak związany był z jego twórczością, a szczególnie z książką Szatańskie wersety, którą część wyznawców islamu uznała za bluźnierczą. Warto dodać, że pisarz przez lata pełnił funkcję prezesa PEN America – organizacji, która stoi na straży wolności słowa. Rushdie jest również założycielem PEN World Voices Festival. Jest to największy międzynarodowy festiwal literacki w Stanach Zjednoczonych i jedyny, który koncentruje się na prawach człowieka. Literacka Nagroda Nobla dla Rushdiego oznaczałaby również nagrodę dla wolności słowa.

Czytaj również: Nike 2022. Wiemy, kto został wyróżniony w kolejnej edycji nagrody

W czołówce znalazł się również jeden z czołowych twórców francuskich, Michel Houellebecq. Jest autorem esejów, tomów wierszy, ale przede wszystkim powieści, stanowiących radykalną krytykę współczesnej cywilizacji. Wśród głośniejszych tytułów wymienić można między innymi Cząstki elementarne, Serotonina czy najnowszą pozycję Unicestwianie. Czołówkę, z takim samym prawdopodobieństwem wygranej zamyka czterech pisarzy. Pierwszym z nich jest kenijski autor Ngugi wa Thiong'o. Uważany za czołowego powieściopisarza Afryki Wschodniej, którego dorobek obejmuje zarówno powieści, sztuki, opowiadania, eseje, prace naukowe, krytykę literacką, jak i książki dla dzieci. W odwecie za polityczną sztukę, w latach 70. trafił do więzienia, a do dzisiaj we własnym kraju uważany jest jako persona non grata. W Polsce wydano między innymi: Chmury i Łzy oraz Ziarno Pszeniczne. Kolejnym pretendentem do Nagrody jest kurdyjsko-syryjski pisarz i poeta Salim Bakarat. Jest on uważany za jednego z najbardziej innowacyjnych poetów i powieściopisarzy, piszących w języku arabskim. Jego prace badają nie tylko kulturę kurdyjską, portretując ich losy i historię, ale również kulturę arabską, asyryjską, ormiańską, czerkieską i jazydzką.

Czytaj również: Czy czytasz? Rusza kolejna odsłona akcji promującej czytelnictwo

Kolejną autorką jest amerykańska pisarka pochodzenia haitańskiego – Edwidge Danticat. W swojej twórczości literackiej opisuje burzliwą historię Haiti, od rzezi Haitańczyków po losy współczesnych emigrantów. Charakterystyczne dla prac Danticat jest budowanie narracji z perspektywy kobiet oraz osób ubogich. Oprócz prozy dla dorosłych w jej dorobku znajdziemy również tytuły dla dzieci oraz młodzieży. W Polsce wydana została przede wszystkim książka Oddech, oczy, pamięć oraz Zadie Smith przedstawia. Księga innych ludzi, gdzie w gronie autorów znalazła się również Danticat. Co ciekawe, czołówkę zamyka najpoczytniejszy autor książek grozy na świecie, Stephen King. W jego twórczości, oprócz horrorów znajdziemy również kryminały (Billy Summers), powieści fantasy (Baśniowa opowieść) czy pozycje z elementami paranormalnymi (Instytut). Książki Kinga wyróżniają się ogromną dozą oryginalności, a jego wyobraźnia zdaje się nie mieć końca. Światową sławę przyniosła mu powieść Carrie, a kolejne utwory – powieści, opowiadania, komiksy – opublikowano w setkach milionów egzemplarzy i przełożono na kilkadziesiąt języków.

Wśród pretendentów do Nagrody znaleźli się również: Annie Ernaux, Pierre Michon Haruki Murakami, Georgi Gospodinow, Jon Fosse czy Margaret Atwood. 

Poniżej możecie zobaczyć pełną listę faworytów:

W innych przewidywaniach pojawia się również Scholastique Mukasongi. Ze względu na to, że czarnoskóra kobieta z Afryki nigdy jeszcze nie otrzymała Nagrody Nobla, niektórzy wysoko oceniają szanse tej rwandyjskiej pisarki. Nie zapominajmy również o sytuacji w Ukrainie. Jednym z często wymienianych pretendentów do Nagrody jest Serhij Żadan. Jego kandydaturę w marcu zaproponował Komitet Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk. Wolna Ukraina w znacznej mierze mówi i myśli słowami Żadana, uważnie ich słucha. Dzisiaj poeta jest w swoim Charkowie. I walczy – zaznaczył komitet. Jego kandydatura ma raczej wymiar symboliczny. Nagrodzenie Żadana wiązałoby się ze zmianą regulaminu, ponieważ zgłoszenia pretendentów można zgłaszać do 31 stycznia danego roku. 

Pod uwagę brani są również pisarze, których wygrana symbolizowałaby antykremlowską manifestację. Takim przykładem jest Ludmiła Ulicka, która niejednokrotnie pojawiała się wśród twórców, mających szansę na Nagrodę. Pisarka znana jest z krytykowania Putina. 25 lutego 2022 "Nowaja Gazieta" opublikowała oświadczenie Ulickiej zatytułowane Ból. Strach. Wstyd. przeciwko napaści Rosji na Ukrainę. Pisarka należała także do sygnatariuszy apelu pisarzy do ludzi, mówiących w języku rosyjskim, aby szerzyli prawdę o wojnie wewnątrz Rosji. 

Literacka Nagroda Nobla 2022 – czy Polak ma szansę na zwycięstwo?

Od przyznania literackiej Nagrody Nobla dla Olgi Tokarczuk minęły dopiero cztery lata, a na międzynarodowej giełdzie spekulacji ponownie pojawia się polskie nazwisko. Tym razem jest to poeta, tłumacz literacki i członek polskiego ruchu „Nowa Fala” – Ryszard Krynicki. Uważany za jednego z najwybitniejszych powojennych poetów polskich. W latach 70. i 80. brał czynny udział w ruchu opozycyjnym przeciwko komunistycznym władzom PRL, czego konsekwencją stało się objęcie jego twórczości zakazem druku. 

Czytaj również: „Księgi Jakubowe” Olgi Tokarczuk nominowane do National Book Award!

Jego wczesne wiersze przywołują ponure obrazy przedstawiające rzeczywistość jako „koszmar chaosu, pustki i nicości”. Poczucie uciemiężenia i wrogości charakterystyczne dla jego twórczości w tym okresie można interpretować przede wszystkim w aspekcie politycznym i społecznym. Podejście Krynickiego do poezji w tym czasie koncentrowało się na języku. Celem było dostrzeżenie kłamstwa, jakich dopuszczała się totalitaryzm, szerząc tzw. nowomowę. W późniejszym czasie wiersze Krynickiego stały się coraz krótsze, ich język bardziej oszczędny. Pojawiły się elementy wewnętrznego samodoskonalenia, oczyszczania świata z fałszu i niepoddawania się różnym pojęciom nicości. Celem autora stało się zainspirowanie czytelnika do kontemplacji świata i wzbudzenie empatii.

Twórczość oraz aktywizm Ryszarda Krynickiego miały ogromne znaczenie w historii polskiej poezji, jednak czy to wystarczy, aby zdobyć Literacką Nagrodę Nobla? W przewidywaniach szanse polskiego poety nie są aż tak wysokie. Kto ostatecznie zostanie wyróżniony? Pozostaje nam jedynie czekać na wyniki.